In Nederland vindt er in de bouw een behoorlijke verandering plaats. Van uitsluitend beton en stenen is het bouwen met hout een opkomend segment. De grote bouwopgave, opwarming van onze aarde en onze ambities in het Klimaatakkoord vragen om een andere kijk op ontwerpen, ontwikkelen en bouwen. Snel, efficiënt en duurzaam. Hout als bouwmateriaal biedt daar in een mooie oplossing!
Voordelen van bouwen met hout
Met hout kunnen constructies worden gemaakt, met een zéér hoge isolatiewaarde en goede kierdichtheid, doordat deze in een fabriek geprefabriceerd kunnen worden onder optimale omstandigheden. Door deze hoge isolatiewaarden zullen de warmteverliezen veel lager uitvallen, wat uiteraard positief is! Dit is geheel in lijn met de 1e stap van de Trias Energetica: “Beperk de energievraag”. Daarnaast is het lichter, makkelijk en snel te bewerken, en is daardoor een aanzienlijk kortere bouwtijd mogelijk. Naast bovengenoemde voordelen biedt bouwen met hout een aanzienlijke CO2 verlaging en draagt het bij aan een circulaire bouweconomie.
Co2 uitstoot
Alle bouwmaterialen veroorzaken CO2 uitstoot tijdens productie, vervoer, gebruik en verwerking, door toepassing van fossiele brandstoffen zoals olie, gas of kolen. Hout gebruikt daarentegen heel weinig fossiele energie, heeft een zeer lage CO2 footprint en vormt daarmee een duurzame vervanging voor andere materialen. Het oudste bouwmateriaal ter wereld én het bouwmateriaal van de toekomst! De reeds opgenomen CO2 ligt hiermee voor langere tijd opgeslagen in onze woningen.
Wat betekent bouwen met hout voor ons binnenklimaat
Onderzoek heeft aangetoond dat wonen in een leefruimte waar hout is gebruikt, een reële positieve impact heeft op het welzijn en onze gezondheid. Het verwarmen van houten woningen is niet te vergelijken met verwarming van stenen woningen. Wij ervaren warmte in houten woningen compleet anders. De verschillen worden o.a. veroorzaakt door de mate van accumulatie van warmte. Steenachtig materiaal neemt méér warmte op dan hout. Stenen muren, vloeren en plafonds nemen de toegevoegde warmte van bijvoorbeeld vloerverwarming of de zon eenvoudig op, om het op een later moment weer af te geven. Hout heeft deze eigenschap veel minder. Maar anderzijds heeft steen hierdoor ook nadelige eigenschappen. Wanneer muren, vloeren en plafond relatief koud zijn, ervaren wij het “negatieve” comfort met steen veel meer dan met hout.
Positieve en negatieve effecten van infrarode straling
Hoe wij als mens warmte beleven in onze woning hangt lang niet alleen van luchttemperatuur af. Positieve of negatieve infrarode straling bepalen zonder dat we het in de gaten hebben voor een groot deel ons comfort. Zijn stenen vloeren warmer dan 28°C dan ervaren wij dat als verwarming. Maar is de stenen vloer kouder dan 28°C dan neemt deze meer warmte van ons af en ervaren wij het als onbehaaglijk of koud. Dat komt door enerzijds geleiding van warmte, als we onze voeten op de vloer hebben. Anderzijds komt het door uitwisseling van infrarode warmte. Die vindt in een ruimte altijd plaats wanneer verschillende massa’s verschillende temperaturen hebben. Hebben we te maken met een koude muur of koud glas, dan verliezen wij als mens onze warmte via infrarode straling aan de koude muur of het koude glas. We denken dan dat de muur of het glas koude naar ons straalt, maar het omgekeerde is waar! Onze warmte straalt naar de muur of het glas!
Steen en glas zijn beide goed warmtegeleidend en daardoor nemen ze snel onze warmte op. Wij verliezen dus onze warmte en ervaren dat als koud.
Houten woningen voelen vaak warm en behaaglijk
Doordat warmte in houten woningen minder snel wordt opgenomen door de constructie, komt vrijwel alle convectie en stralingswarmte direct ter beschikking van ons. We ervaren dus veel sneller comfort en behaaglijkheid. Maar doordat warmte minder wordt opgenomen heeft de constructie nauwelijks een batterij functie en koelt het dus ook weer sneller af wanneer er niet meer verwarmd wordt. Wanneer we genoemde eigenschappen van houten woningen, naast de eigenschappen van verschillende verwarmingssystemen leggen, kunnen we de conclusie trekken dat een warmtepompsysteem met vloerverwarming (waarmee we in de basis zoveel mogelijk warmte in de constructie/ bouwmaterialen willen opslaan) eigenlijk minder geschikt is voor compleet houten woningen! Ze zijn meer geschikt om met lokale elektrische verwarming via straling en convectie de ruimten snel en tijdelijk op te warmen. Eigenlijk zoals de meeste Nederlanders verwarmen altijd gewend zijn: Ben je thuis dan zet de verwarming aan, ben je van huis of lig je in bed dan zet je hem lager.
Bouwen met hout en BENG
Uiteraard dient bouwen met hout , net als alle andere bouwsystemen, aan de eisen van het bouwbesluit te voldoen. Eén van die eisen is, dat een gebouw BENG (Bijna Energie Neutraal Gebouw) dient te zijn.
Door de lagere interne warmtecapaciteit van de (lichtere) bouwconstructie, ligt de energiebehoefte van de woning (BENG 1) iets hoger. Omdat gebouwen met een lichtere constructie zuiniger zijn met grondstoffen, én vanuit het oogpunt van circulariteit, hebben lichte constructies de voorkeur boven zwaardere bouwmethoden. De BENG rekenmethodiek geeft daarom een toeslag op de maximale energiebehoefte (BENG1).
Wanneer men echter in de BENG rekensoftware bij “bouwwijze” voor houtskeletbouw kiest, wordt echter een forfaitaire categorie aangehouden, waarbij gerekend wordt met de “slechtst mogelijke waarde” binnen die categorie. Vaak is in de praktijk echter de gebouwmassa al snel hoger dan aangenomen wordt in deze forfaitaire categorieën. Wij adviseren dan ook om de werkelijke gebouwmassa te bepalen door middel van een berekening volgens bijlage B van NTA8800. Hierdoor wordt de berekening nauwkeuriger en zijn vanwege een hogere interne warmtecapaciteit, al snel voordelen zoals een lagere energievraag voor verwarmen, en een lager risico op oververhitting (Tojuli) van toepassing.
Elektrisch verwarming in woningen van hout
Masterwatt heeft al veel ervaring opgedaan in het verwarmen van houten woningen. Vrijwel altijd is de combinatie van straling- en convectiewarmte de juiste oplossing. Masterwatt heeft een breed scala aan elektrische radiatoren die straling- en convectiewarmte leveren. In sommige gevallen wordt dit aangevuld met een van onze infrarood panelen op specifieke plekken. Bijvoorbeeld boven de zithoek, om de inactieve mens te verwarmen.
Wil je n.a.v. deze blog eens met ons van gedachte wisselen omtrent het verwarmen van houten woningen? Neem dan gerust contact met ons op. Dat kan via de website, email of telefonisch.